Een sudderend avontuur

Foto van 8-Low Ural op Unsplash

Puzzelstukjes kunnen in je hoofd snel op hun plaats vallen, maar de vertaling naar de werkelijkheid laat soms op zich wachten. Na het Eureka in de haven van Nice heeft het idee van leraarschap liggen sudderen, als een stoofpot op het achterste pitje van een gasfornuis.

Tot eind 2019. Of er een aanleiding voor was weet ik niet meer, maar mijn interesse voor het leraarschap verplaatste zich weer naar de voorgrond. Na contact met één van de opleiders van het programma Aan de Slag voor de Klas en een meeloopdag op de middelbare school waar deze persoon informatica-docent is, was mijn enthousiasme voor het leraarschap nog steeds springlevend. Dus: begin 2020 ingeschreven voor het check-in traject van het programma, klaar voor de start en toen… Tja, je weet wel. Pandemie.

Na een vertraging van een half jaar en een eerste kennismaking via Zoom begon in september dan toch het check-in traject. Twee avondbijeenkomsten op de Universiteit van Amsterdam, twee meeloopdagen op een school en een assessment moeten bepalen of zowel de opleiding als ikzelf het zie zitten om ervoor te gaan.

De eerste check-in bijeenkomst in fysieke vorm stond in het teken van kennismaken met het programma en met elkaar. In de collegezaal was alles gedaan om corona buiten de deur te houden: verplichte looproutes, een zitplaats in je eigen bubbel en desinfectie-zuilen. Een beetje onwennig en anders dan de soms overvolle collegezalen die ik nog ken uit mijn studententijd.

Na een introductie van het programma was het aan de deelnemers om in tweetallen een aantal vooraf opgeschreven, onderwijsgerelateerde casussen te bespreken. Over gepersonaliseerd leren, bijvoorbeeld:

Leerling 2020 heeft van 2015-2018 “gepersonaliseerd onderwijs” voor leerlingen gerealiseerd. Daarbij is er meer ruimte voor leerlingen m.b.t. hoe, wat en waar ze willen leren. Om dit te realiseren checken scholen vaker of leerlingen de lesstof beheersen die ze dienen te beheersen. Ook hebben zij een flexibel rooster ingevoerd en wordt er meer gebruik gemaakt van individuele leerroutes, coaching en digitale didactiek. Vanwege het succes wordt dit traject vervolgd onder de naam “Voortgezet Leren” waarbij scholen vooral ondersteund worden om leerlingen beter voor te bereiden op de toekomst.

Vraag: Wat zijn volgens jou de voor- en de nadelen van gepersonaliseerd leren en in hoeverre zou je kiezen voor deze aanpak (en waarom)?

Bij deze casus gingen mijn gedachten meteen uit naar initiatieven als het Modern Classrooms Project, waarbij principes als blended learning en de flipped classroom komen kijken. Allemaal manieren om online leren en digitale media als videos en zelfs podcasts meer bij het onderwijs te betrekken. Als de verbale, live uitleg van een docent vervangen kan worden door een video, kan iedere leerling op zijn eigen niveau en tempo onderwijs volgen. De uitleg kan thuis of waar dan ook geconsumeerd worden, terwijl het traditionele huiswerk verplaatst naar de klas. Het grote pluspunt: de leraar is aanwezig op het moment dat de leerling met de stof aan het werk is en daar vragen over heeft. Aan de andere kant vergt het veel (initiële) inzet van de leraar om voor iedere (groep) leerling(en) onderwijs op maat te maken. Een wijs man zei ooit: “Ieder nadeel heeft zijn voordeel”.

Nog een casus dan, over beleid:

Het aantal inschrijvingen op de school neemt al een aantal jaren af. Om meer leerlingen aan te trekken, wil de school een Technasiumafdeling opzetten (=een projectmatige vorm van bèta-onderwijs). Jij hebt veel ervaring met het implementeren van organisatieveranderingen en ziet dan ook dat de wijze en de snelheid waarop het managementteam deze verandering wil implementeren vrij onhandig is. Jij weet wel beter!

Vraag: Hoe ga jij hiermee om in de positie die je hebt als startende leerkracht? Waar verwacht je tegenaan te lopen?

Respecteren oude rotten de nieuwe, potentieel disruptieve inzichten van een groentje? Als startende leerkracht hoop je van wel, maar de praktijk is wellicht anders. Uiteindelijk heeft het te maken met het type school waar je voor kiest. Ga je voor een school die op traditionele manier onderwijs aanbiedt, dan kun je verwachten dat er weinig ruimte is voor vernieuwing. Kun je echter een school vinden die onderwijsvernieuwing hoog in het vaandel heeft staan, dan is de kans groter dat ze juist nieuwschierig zijn naar de denkbeelden van een buitenstaander. Of mijn vooroordeel is onterecht, dat kan natuurlijk ook. Deze casus zet in ieder geval aan tot nadenken over het type school waar ik terecht zou willen komen, als ik besluit om het programma door te zetten.

Na levendige discussies, een uitleg over de eerste meeloopdag op een middelbare school en een aantal afsluitende woorden stond ik weer in de Amsterdamse buitenlucht. Heel wat indrukken rijker, met nog minimaal hetzelfde enthousiasme als aan de start van de avond. Dat dromen over nieuwe avonturen gaat nog even door.