2 Kenmerken en onderbouwing

Wat is taalgericht vakonderwijs?
Taalgericht vakonderwijs is eigenlijk gewoon goed onderwijs. Het is onderwijs dat qua taal zorgvuldig wordt opgebouwd, aansluit bij de taal die de leerlingen kennen en voorbereid op de taal die de leerlingen in later onderwijs of hun latere leven nodig hebben.

In taalgericht vakonderwijs is taalvaardigheid een expliciet doel, verbonden met het verwerven van vakinhouden.

Taalgericht onderwijs is bedoeld om een spiraal omhoog in gang te zetten, door meer taalgebruik uit te lokken (taalvaardigheid verweven met vakinhouden).

Vakgericht taalonderwijs differentieert op meerdere gebieden:

• Achtergrond
• Welbevinden, motivatie, zelfstandigheid
• Leerstrategieën
• Leerstijl
• Taalvaardigheid

Componenten van taalvaardigheid:

• linguïstisch: kennis van constructen van een taal (klak, spelling, zinsbouw).
• pragmatisch: gebruiken van taal in verschillende (formele en informele) situaties.
• referentieel: woordkennis (in verschillende contexten).
• strategisch: sturen van taalgebruik en -proces.

DAT (dagelijks algemene taal) vs CAT (cognitief abstracte taal)

Hoe kan dergelijk onderwijs er concreet uitzien?
Taalgericht onderwijs is onderwijs waarbij taal voor geen enkele leerling een horde is (differentiatie). Vaktaal wordt zorgvuldig opgebouwd zonder veronderstellingen te maken.

Taalgerichte vaklessen zijn te herkennen aan contextrijk vakonderwijs met taalsteun en vol interactie.

Voorbeelden van taalgericht vakonderwijs:

• Leerlingen uit de vierde klas die vaktermen omschrijven in hun eigen woorden, welke weer door leerlingen uit de derde klas worden gebruikt om te leren.
• Tijdens de wiskundeles aandacht besteden aan het kunnen uitleggen van een verband dat in een grafiek wordt weergegeven.
• Betekenisonderhandeling: samen (met de leraar) de betekenis van een begrip ontdekken.

Welke leerlingen en docenten kunnen baat hebben bij deze didactiek?

• "Nieuwe Nederlanders", leerlingen waarvan Nederlands niet de eerste taal is.
• Leerlingen uit zwakkere milieus.
• Aansluiting op academisch taalgebruik in het hoger onderwijs.

Welke onderbouwing bestaat er van taalgericht vakonderwijs?

• Interactie is de sleutel om te komen tot het leren van nieuwe concepten.
• Leerlingen die meer praten en schrijven maken inzichtelijk waar hulp nodig is.
• Het laat je nadenken over het begrijpelijk overbrengen van leerteksten uit het boek.
• Leerlingen leren meer als ze elkaar dingen uitleggen.